Δοξαπατρής

Επώνυμο οικογένειας στρατιωτικών και λογίων του Βυζαντίου. 1. Βουτσαράς (12ος-13ος αι.). Ήρωας στα χρόνια της φραγκοκρατίας. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους της Δύσης (1204), και ενώ στην Πελοπόννησο είχε αρχίσει να κάμπτεται η ελληνική αντίσταση, ο Δ. αντιστάθηκε απεγνωσμένα στο Αράκλοβο των Σκορτών· έκανε συχνές εξόδους από το κάστρο και σκότωνε πολλούς Φράγκους. Σκοτώθηκε μετά από πολύ στενή πολιορκία. Περιγράφεται ως πραγματικός ακρίτας, με ένα βαρύ σιδερόδετο ρόπαλο και το όπλο του που δεν αποχωριζόταν ποτέ. Από τότε οι Έλληνες συνήθιζαν να βαφτίζουν τα παιδιά τους με το όνομα Βουτσαράς. Ο Δ. Βερναρδάκης έγραψε μία τραγωδία με τον τίτλο Μαρία Δοξαπατρή, με ηρωίδα την κόρη του Δ., η οποία προτίμησε να γκρεμιστεί από το κάστρο παρά να πέσει στα χέρια των κατακτητών. 2. Γρηγόριος (11ος-12ος αι.). Λόγιος και νομομαθής. Έγραψε σχόλια στα Βασιλικά, τα οποία αποτελούσαν συλλογή νομοθετημάτων Μακεδόνων βασιλιάδων του Βυζαντίου. 3. Ιωάννης (α’ μισό 11ου αι.). Λόγιος και μοναχός. Υπήρξε από τους πιο αξιόλογους εκπροσώπους της σχολικής ρητορικής. Έζησε στην Κωνσταντινούπολη, όπου διακρίθηκε ως συγγραφέας ομιλιών και γυμνασμάτων. Έγραψε τα έργα: Πρόλογος και ρητορικαί ομιλίαι εις τα εν τοις σχολείοις διδασκόμενα προγυμνάσματα του Αφθονίου και υπομνήματα στα έργα του Ερμογένη Περί στάσεων, Περί ευρέσεως, Περί ιδεών, Προλεγόμενα της ρητορικής κ.ά. Ο Δ. ήταν γνωστός και με το όνομα Σικελός ή Σικελιώτης. 4. Νείλος (12ος αι.). Λόγιος και κληρικός. Έζησε στα χρόνια του Iωάννη του Kομνηνού (1118-43). Αρχικά ήταν διάκονος της Αγίας Σοφίας, αλλά τελικά έφτασε στο αξίωμα του νομοφύλακα της Μεγάλης Εκκλησίας. Το 1143 πήγε στο Παλέρμο της Σικελίας με πρόσκληση του βασιλιά Ρογήρου Β’, όπου και έγραψε το Σύνταγμα των πέντε πατριαρχικών θρόνων. Το σύγγραμμα αυτό, που αναφέρεται στην ιστορία των πατριαρχείων, των μητροπόλεων, των αρχιεπισκοπών και των επισκοπών, είναι χρήσιμο για τα στατιστικά του στοιχεία· εκδόθηκε το 1866 στο Βερολίνο. Επίσης, με εντολή του αυτοκράτορα Κομνηνού έγραψε τον Νομοκανόνα από τον οποίο έχουν σωθεί μόνο μερικά κεφάλαια. 5. Νικόλαος (12ος αι.). Πατριαρχικός νοτάριος, πρωτοσύγκελος και νομοφύλακας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Πολλοί τον ταυτίζουν με τον Νείλο (βλ. 4.).